رشته مهندسی فناوری اطلاعات به دلیل نوین بودن، تلفیقی از رشتههای مدیریتی، کامپیوتر، مخابرات و روباتیک بوده و ماهیتی میان رشتهای دارد و طبیعتا در آن بازه گستردهای از علوم کابردی هر کدام از رشتههای مادر پوشش داده میشود. بنا به انگیزه و علاقه، هر فرد در بخش مدنظر خود از حوزههای مختلف این رشته، تخصص بیشتری را کسب خواهد کرد، هر چند نسبت به دیگر موضوعات نیز بایستی دید کلی داشته باشد. در واقع به بیانی سادهتر، رشته مهندسی فناوری اطلاعات مانند اقیانوسی به عمق یک سانت است که دانشجو در حین تحصیل در آن، از موضوعات بسیاری مطلع خواهد شد اما در هر حوزه اطلاعاتی که به دست میآورد سطحی هستند و در نهایت میتواند بسته به علاقهاش در یک زمینه منتخب، تخصص کسب کند.
با توجه به رشد روز افزون تکنولوژیها و جایگزین شدن مدیریت نوین به جای مدیریت سنتی که غالباً سهم بیشتر آن مربوط به فناوری اطلاعات است، عدم کسب دانش در این رشته در سطح عمومی برای هر شخص، یک خلا به حساب آمده و در صورت عدم بهروزرسانی دانش در زمینه فناوری اطلاعات علاوه بر رویارویی با چالشهای بزرگ، احتمال شکست بسیار زیاد خواهد شد.
فارغ از ابعاد جغرافیایی فعالیت یک سازمان یا ارگان که میتواند بسیار بزرگ و یا کوچک باشد، تمامی چنین نهادهایی، اعم از خصوصی و یا دولتی نیاز به ارتباط با دیگر شعب و سازمانهای همکار خود دارند، بنابراین همیشه در آنها به یک مسئول فناوری نیاز خواهد بود. از سوی دیگر غالباً شرکتها بر اساس نوع عملکر خود، سامانهها و نرمافزارهای مختلفی را به صورت آنلاین و آفلاین به کار میگیرند که مسئولیت نگهداری، توسعه، تامین امنیت و… آنها به دانش آموختگان رشته مهندسی فناوری اطلاعات سپرده میشود.
همچنین نباید فراموش کرد، عدم آگاهی و دانش به توانمندیهایی که علم فناوری اطلاعات در زمینه بهبود بهرهوری و افزایش بازدهی ایجاد میکند، احتمال شکست کسب و کارها را بسیار بالا برده و آنها را کاملاً تحت تاثیر قرار میدهد.
رشته مهندسی فناوری اطلاعات به افرادی توصیه میشود که علاوه بر داشتن روحیه بهروزرسانی دانش در حوزه فناوری اطلاعات، علاقهمند به بررسی و تحلیل موضوعات نوین و فناوریهای روز دنیا باشند. این رشته، برای اشخاصی که به موضوعات زیر علاقهمند هستند ایدهآل خواهد بود:
از آنجایی که در منطق کامپیوتر همه چیز با بیت ۰ و ۱ تعریف میشود، یادگیری مباحث کاربردی ریاضیات بسیار مورد توصیه هستند؛ دروس دبیرستانی اعم از ریاضیات گسسته، جبر و احتمال، آمار و… همگی بسیار حائز اهمیت محسوب میشوند. این دروس به صورت تخصصیتر و پیچیدهتر در دانشگاه و در طول دورههای کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری آموزش داده میشوند.
البته همانطور که اشاره شد مباحث ریاضیات بسیار مهم هستند، ولی ریاضیات گسسته و جبر و احتمال اهمیت دو چندانی دارند، زیرا در مقطع کارشناسی پایه قوی در آنها سبب خواهد شد تا دانشجو درک بهتری از دروس کلیدی مانند آمار و احتمالات مهندسی، تحقیق در عملیات و … به دست آورد که همگی جزو مباحث بنیادین برای برنامه نویسی مقدماتی و پیشرفته هستند.
درس زبان انگلیسی محور اصلی رشته مهندسی فناوری اطلاعات پس از ریاضیات است، چرا که تمامی مراجع و کتب بهروز دنیای فناوری اطلاعات به زبان انگلیسی و دارای اصطلاحات تخصصی هستند. پایه قوی در دروس فیزیک دبیرستان نیز توصیه میشود، زیرا در مقطع کارشناسی الزام به گذراندن این دروس به شکل پیشرفتهتر وجود دارد.
تمایز دانشآموزان فارغ التحصیل دبیرستانی که از مسیر رشته ریاضی فیزیک وارد رشته مهندسی فناوری اطلاعات (کارشناسی پیوسته) شدهاند با دانش آموزان فارغ التحصیل هنرستانی یا فنی و حرفهای که وارد مقاطع کاردانی و یا کارشناسی این رشته شدهاند در دو بندی خلاصه میشود که در ادامه آمدهاند:
در حال حاضر در مقطع کارشناسی، غالبا رشته فناوری اطلاعات زیر مجموعه گروه مهندسی کامپیوتر محسوب میشود. بدین ترتیب اکثر واحدهای دانشگاهی دارای گروه مهندسی کامپیوتر، از سه زیر مجموعه اصلی یعنی مهندسی نرمافزار، مهندسی سختافزار و مهندسی فناوری اطلاعات برخوردار هستند.
البته ناگفته نماند در مقطع کارشناسی ارشد، بسته به دانشگاه محل تحصیل، گرایشها دستخوش تغییرات میشوند، چراکه این موارد وابستگی بسیاری به هیئت علمی، سابقه پژوهشی و حوزه تخصصی دانشکده دارند. از سوی دیگر با ظهور این رشته و استقبال دانشجویان، در راستای سیاستهای تعادل رشتههای گروههای کامپیوتر و فناوی اطلاعات، بعضاً گرایشها جایگزین میشوند که این موضوع از حوصله این مطلب خارج است.
بر اساس دفترچه کنکور سال 1397، متقاضیان جهت ورود به رشته مهندسی فناوری اطلاعات در مقطع کارشناسی ارشد، باید به سوالات دروس زیر با موفقیت پاسخ دهند:
در ادامه این بحث به گرایشهای مهندسی فناوری اطلاعات در دانشگاه آزاد پرداختهایم:
این گرایش حاصل ترکیب کاربردیترین مباحث دو رشته مهندسی کامپیوتر و مهندسی برق-مخابرات بوده و از لحاظ کاربرد، سابقه بیشتری نسبت به سایر گرایشها دارد. لازم به تذکر است مراکز آموزشی و دانشگاهها غالبا این گرایش را در زیر مجموعه گروه تخصصی خود ارائه میکنند، اما در برخی واحدها گرایش مذکور در زیر مجموعه گروه مهندسی کامپیوتر نیز ارائه میشود.
تذکر: به دلیل کاربردی بودن بسیار این گرایش، سرفصلهای این رشته، مشابهت بسیار زیادی به سرفصلهای رشتههای مهندسی کامپیوتر گرایش شبکههای کامپیوتری و مهندسی برق گرایش شبکههای مخابراتی دارد؛ هرچند غالبا دروس اختیاری بر اساس سابقه پژوهشی و حوزه تخصص هیات علمی واحد ارائه میشوند.
دروس تخصصی در این گرایش از لیستی که در ادامه آمده است، انتخاب و ارائه میشوند:
مباحث دروس اصلی در این گرایش به شرح زیر است:
از مهمترین فعالیتهای تحصیلی شغلی این رشته می توان به موارد زیر اشاره کرد:
در این تخصص تمرکز بر شبکههای حاوی محتوای چندرسانهای بوده و پردازش گفتار دیجیتال و تصاویر دیجیتال جز جدایی ناپذیر این گرایش است. دانشجویان این رشته علاوه بر دانش شبکههای کامپیوتری، باید به مباحث مهندسی نرمافزار و هوش مصنوعی تسلط کافی داشته باشند، چرا که بخش اعظمی از این دروس بر پایه درک مفاهیم هوش مصنوعی و بینایی ماشین است. آینده شغلی این افراد، بر اساس حوزه تخصصی اکتسابی مشخص شده و بیشتر در حوزه انتقال تصاویر تحت شبکه و شبکههای چند رسانهای تمرکز خواهند کرد.
از دروس اصلی این رشته میتوان به عناوین زیر اشاره داشت:
از دروس اختیاری در این گرایش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مباحث مربوط به تعاملات تجاری الکترونیکی را بررسی کرده که نیازمند بستر فناوری اطلاعات است. برای مثال این گرایش مباحثی همانند رمز ارزها (بیت کوین)، پرداختهای الکترونیکی، بازاریابی الکترونیکی، تجارتهای الکترونیکی سیار، امنیت تجارت الکترونیکی و هوش تجاری را در بر دارد.
در گرایش تجارت الکترونیکی دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد، باید دروس اصلی که در زیر اشاره شده را بگذرانند:
همچنین دروس اختیاری در این گرایش به شرح زیر است:
مطالعه و بررسی سیستمهای نوین نرمافزاری و سختافزاری برای مدیریت و سازماندهی استفاده از دادههای جمع آوری شده و پایگاه دادهها جز مباحث تخصصی این گرایش است. به عبارت دیگر با توجه به وجود انبوه دادههای سازمانی، بررسی و تحلیل آنها و در نهایت معنا بخشیدن به اطلاعات و مفیدسازی این دادهها، هدف اصلی این گرایش است.
مباحث دروس اصلی در این گرایش به شرح زیر است:
مباحث دروس اختیاری در این گرایش به شرح زیر است:
این گرایش با هدف آشناسازی دانش آموختگان با مفاهیم و اصول معماری سازمانی ارائه شده تا آنها قادر به پیادهسازی ابعاد کلی، تدوین معماری انواع سیستمهای اطلاعاتی شده و سپس راهکارهای کاربردی ارائه دهند. از طرفی نیز بتوانند تکنیکها و روشهای لازم برای برنامهریزی راهبردی فناوری اطلاعات را عملی سازند.
در این گرایش لیست دروس تخصصی به شرح زیر است:
در این گرایش لیست دروس اختیاری به شرح زیر است:
در دانشگاههای دولتی نیز ۵ گرایش شبکههای ارتباطی و کامپیوتری، مدیریت سیستمهای اطلاعاتی، معماری سازمانی، سیستمهای چندرسانهای و تجارت الکترونیک با دروس مشابه دانشگاه آزاد ارائه میشوند. همچنین سه گرایش دیگر نیز وجود دارد که در ادامه به آنها پرداختهایم.
هدف از ارائه این گرایش در گام اول بررسی ساختار، کارکرد و فرآیندهای شبکههای اطلاعات، فناوری و… بوده و در گام بعدی استفاده از شبکه به عنوان یک ابزار علمی و محاسباتی برای پدیدههای مهندسی و موارد دیگر از این دست است.
دروس اصلی در این گرایش به شرح زیر است:
همچنین دروس اختیاری این رشته به شرح زیر است:
در این گرایش دروس تخصصی به شرح زیر است:
همچنین دروس اصلی در این رشته «اطلاعات و تکنولوژی اطلاعات» و «مدیریت و برنامهریزی منابع اطلاعاتی» است.
در این گرایش دروس اختیاری به شرح زیر است:
در این گرایش دروس تخصصی به شرح ذیر است:
همچنین دروس اصلی در این رشته «اطلاعات و تکنولوژی اطلاعات» و «مدیریت و برنامهریزی منابع اطلاعاتی» است.
در این گرایش دروس اختیاری به شرح زیر است:
این گرایش از گرایشهای نسخه قبل از تغییرات بوده و در حال حاضر صرفا در دانشگاههای غیرانتفاعی ارائه میشود.
در حال حاضر در مقطع دکتری امکان ادامه تحصیل در گرایشهای زیر وجود دارد و با توجه به تغییرات سالانه در مقطع کارشناسی ارشد، میتوان تغییر در گرایشهای دکتری را نیز امری متحمل دانست.
واحدهای درسی در دوره کارشناسی پیوسته به شرح زیر است:
جمعا 142 واحد باید گذرانده شود تا دانشجو درجه کارشناسی این رشته را اخذ کند.
مهمترین دروس تخصصی و اصلی به شرح زیر هستند که هر کدام 3 واحد نظری را در بر میگیرند:
بهترین و کاربردی ترین دروس اختیاری در این رشته عبارت هستند از:
مشاغلی که یک فارغ التحصیل مهندسی فناوری اطلاعات میتواند در آنها شاغل شود عبارت هستند از:
رشته مهندسی فناوری اطلاعات با توجه به داشتن ماهیت میان رشتهای خود، بازار کار متنوع و گستردهای دارد که پیشتر در مورد حوزههای مختلف آن بحث شد؛ البته معرفی کردن تمامی فرصتهای شغلی از حوصله بحث در این مقاله خارج است.
از آنجایی که بازار و صنعت همیشه به متخصصین فناوری اطلاعات نیاز دارند، افرادی که در بازار درصدد کسب جایگاههای شغلی هستند باید علاوه بر داشتن توانمندیهای مهارتی (که مابقی مهندسین فناوری اطلاعات دارند) توانمندیهای منحصر به فرد و کاربردی دیگری نیز داشته باشند؛ مثلاً مهندسی که در حوزه شبکههای بیسیم تخصص اصلی و اولیه دارد باید در حوزه امنیت شبکه و طراحی شبکه نیز تخصص ثانویه داشته باشد
وجه تمایز این جایگاه شغلی با سایر مشاغل مهندسی، در بهروزرسانی دانش در زمینه فناوری اطلاعات است چرا که احتمال دارد در آینده نزدیک تخصص جدیدی اضافه شود و یا یک سری تخصصهای قدیمی حذف یا ادغام شوند.
در مورد حقوق و مزایای دریافتی ماهانه نمیتوان رقم خاصی را مشخص کرد و این امر بیشتر توافقی بین کارفرما یا سازمان با فارغ التحصیلان این رشته است؛ ولی هرچه افراد توانایی مدیریت و پیکربندی حوزههای مختلف را داشته باشند بهتر میتوانند خود را به سازمانها و صنعت عرضه کنند چرا که سرمایه افراد، دانش آنها است و بر همین اساس میزان مهارت، سابقه کاری و… برای افراد ایجاد شده و در نهایت افرادی که دانش فنی–پژوهشی بیشتری دارند، دست برتر در اعلام هزینه به عنوان دستمزد را درا خواهند بود.
انتخاب بهترین دانشگاههای داخلی برای این رشته کار صحیحی نیست، چرا که متاسفانه یا خوشبختانه، اساتید و هیاتهای علمی این حوزه اغلب فارغ التحصیلان رشتههای اصلی هستند (غالبا گرایشهای مختلف کامپیوتر و یا فارغ التحصیلان رشتههای برق-مخابرات) و هر کدام تمرکز بر حوزه تخصص اکتسابی خود دارند؛ ولی در حالت کلی معیار انتخاب دانشگاه در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، هیئت علمی آن دانشکده و حوزه تخصصی پژوهشی آنها است.
در نهایت از مهمترین و به نامترین دانشگاههای داخلی که این رشته را غالبا ارائه میکنند، میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
نظر به همپوشانی سرفصلها و حوزههای فعالیت در رشتههای مهندسی کامپیوتر و مهندسی فناوری اطلاعات، داوطلبین موقعیتهای شغلی در خارج از کشور، بر اساس توانمندیهای فردی انتخاب میشوند و مدرک دانشگاهی آنها تاثیر خاصی در روند استخدام و گزینش افراد ندارد.
رشتههای مهندسی سخت افزار، مهندسی نرم افزار و مهندسی فناوری اطلاعات در خارج از کشور غالبا به عنوان مجموعه مهندسی کامپیوتر شناخته شده و جز پر درآمدترین مشاغل به حساب میآیند به نحوی که غالباً دانشجویان توانمند و مستعد، در حین تحصیل وارد بازار کار میشوند.
کشورهای آلمان و آمریکا به عنوان اولین پذیرندگان مهندسان کامپیوتر در دنیا محسوب میشوند و پس از آنها کشورهای اروپای غربی، اسکاندیناوی و خاورمیانه بیشترین تمایل به پذیرش این قشر از مهندسین را دارند. لازم به ذکر است که کشورهای هند و ژاپن از جمله صادر کنندگان اصلی مهندسین کامپیوتر در دنیا به حساب میآیند.
اما بهترین دانشگاههای مهندسی کامپیوتر در جهان عبارتند از:
مدیک تز سامانه برتر مشاوره رساله پزشکی
با مدیریت تز آنلاین
تلفن های تماس : 09353132500 و 09199631325